Cmentarz żydowski w Kaliszu

 
 
Nowy cmentarz żydowski w Kaliszu
ulica Podmiejska
 

 

 
Założony w 1287 roku Stary cmentarz żydowski w Kaliszu, na Czaszkach, leżący przy ul. Nowy Świat, Niemcy doszczętnie zdewastowali podczas II Wojny Światowej, używając nagrobków do wybrukowania Kanału Rypinkowskiego, murku przy kościele Franciszkanów oraz wielu kaliskich ulic. Na terenie cmentarza znajduje się obecnie osiedle mieszkaniowe.
Po zniszczeniu większości zabytków kultury żydowskiej w Kaliszu najważniejszą pamiątką pozostaje założony w 1920 roku cmentarz przy ul. Podmiejskiej. Pierwotnie grzebano tutaj uboższą ludność. Sytuacja zmieniła się w 1932 r., kiedy został tutaj pochowany bardzo ceniony rabin Jechaskiel Lipszyc. Do 1939 r. odbyło się tutaj ponad 3 tysiące pogrzebów. W czasie wojny na terenie cmentarza rozstrzeliwano nie tylko Żydów, ale również Polaków. Ten ostatni fakt przyczynił się do ocalenia zabytku w okresie PRL. Pierwsze większe prace rozpoczęły się jednak dopiero w 1989 roku Staraniem Fundacji Nissenbaunów teren ogrodzono. Z tych samych funduszy rozpoczęło się wydobywanie z brzegów rzeki nagrobków. Odkryto ponad 2 tysiące macew. Obecnie w większości znajdują się one na terenie cmentarza przy ul. Podmiejskiej, ale rozważane jest ich przewiezienia w pierwotne miejsce. W 2001 roku kaliski biznesmen Zenon Sroczyński zdecydował się sfinansować remont dawnego domu przedpogrzebowego (Tahary). Na cmentarzu znajdują się również pomnik poświęcony ofiarom Holocaustu z Błaszek i obelisk upamiętniający Żydów zamordowanych w latach 1939 – 45.
źródło: http://regionwielkopolska.pl/katalog-obiektow/cmentarz-zydowski-w-kaliszu.html
 

Dnia 25 maja 2010 roku w Gimnazjum nr 3 im. Polskich Noblistów w Kaliszu miała miejsce uroczysta adopcja zabytku zorganizowana w ramach realizacji ogólnopolskiego projektu ogłoszonego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej w Warszawie pt.: „Ślady przeszłości – uczniowie adoptują zabytki”.
Gimnazjaliści złożyli przyrzeczenie otoczenia opieką grobu rabina Jecheskiela Lipszyca poprzez porządkowanie obiektu i współpracę z instytucjami i organizacjami miasta Kalisza, których działalność wiąże się z ochroną wybranego zabytku.
źródło: http://www.gim3.kalisz.pl
Ohel (z języka hebrajskiego – namiot) – niewielki budynek, chroniący grób osoby zasłużonej dla społeczności żydowskiej. Ohele stawiano nad grobami rabinów i cadyków. We wnętrzu oheli można zobaczyć niewielkie kartki (kwitełech) z prośbami – modlitwami pielgrzymów.
źródło: http://www.kirkuty.xip.pl/slownikohel.htm
 

Do zasłużonych postaci pochowanych tutaj jeszcze przed wojną należą rabin Jeszajach Weldfrejd ze Zduńskiej Woli oraz przede wszystkim Jecheskiel Lipszyc.